Ebeveyn, Çocuklar ve Uyku

Pandemi sürecinin başlangıcıyla eğitim sürecine evden devam etmek durumunda olan çocuklar ve online sisteme geçen çalışanlar için uyku problemleri de kaçınılmaz hale geldi. Yetersiz uyuma ya da tam tersi aşırı uyuma hali hayatımızda birtakım problemlere yol açmaya başladı. Peki bu problemler neler olabilir ya da bu konuda bizler neler yapabiliriz?

İlk olarak bu sorunun cevabına geçmeden önce biraz uyku sisteminden bahsetmek yararlı olacaktır. Uyku, bir insanın gün boyu yaşadığı anıların ve bilgilerin analiz edilip depolandığı, beynin dinlendiği ve geliştiği bir süreçtir. Yapılan incelemeler uykunun bir döngü halinde olduğu ve üç evreden oluştuğunu göstermektedir. Bu döngülerin süresi ise 60-100 dakika arasında değişmektedir.

1.Evre: Nefes almanın yavaşladığı, kalp atış hızının düştüğü, kasların gevşediği ilk evre olarak bilinmektedir.

2. Evre: İlk evreye göre daha derin bir uyku olsa da uykuda olmadığını hissetmek bu evrede doğaldır.

3. Evre: Son evre ise uykunun en derin olarak yaşandığı evredir.

2 ve 3. Evrelerde rüya görülmemekte, bu evreler yaşandıktan sonra bir süre 2. Evrede kalındıktan sonra REM uykusuna geçilmektedir. Bu evre ise rüyaların görüldüğü evre olarak bilinmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü bir insanın ihtiyacı olan uyku süresini 8 saat olarak belirlemiş olsa da 4 saat uyumanın kendilerini dinç hissettirdiğini dile getiren insanlar da bulunmaktadır. Fakat araştırmalar 8 saatten az ya da daha fazla uyumanın çeşitli sağlık alanları konusunda risk yarattığına değinmektedir. Az uyumak diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları ve obezite riskini arttırmaktadır. Ayrıca bunama ve demans riskini arttırmakta ve bağışıklık sistemini güçsüzleştirmektedir.

Uyku problemi yaşama nedenleri neler olabilmektedir?

· Depresyon

· Kaygı bozukluğu

· Günlük rutinin bozulması

· Jet-lag

· İş, aile ve sosyal hayatta yaşanan sorunlar

· Stres

· Gerginlik ve öfkenin artması

Uykusuzluk vücutta hangi etkilere neden olur?

· Stres ve tahammül azalması

· Kas gücünde azalma

· Vücut ısısında düşme

· Nefes ritminin bozulması

· Psikiyatrik hastalık geçirme riskinin artması

· Unutkanlık

· Görme bozuklukları

· Kan şekeri dengesinin bozulması

· Hastalıklara karşı direncin azalması

· Konuşma bozuklukları

UYKU BOZUKLUKLARI NELERDİR?

Uyku çeşitli şekillerde bir insanın hayatında çok zorlayıcı bir hal alabilir ve uyku bozuklukları denilen daha ileri boyutta inceleyebileceğimiz problemlere dönüşebilir. Bu bozukluklar; İnsomnia, Huzursuz Bacak Sendromu, Horlama, Uyku apnesi, Narkolepsi, Sirkadiyen Ritim Bozuklukları’dır.

1.İnsomnia

· Uykuya dalmakta zorluk yaşama, sık sık uyanma, uykunun sürekliliğini sürdürememe, uyandıktan sonra da gün içerisinde kedini yorgun hissetme, gündüz uyuklama, uyandığında baş ağrısı yaşama, horlama halidir.

2. Huzursuz Bacak Sendromu

· Uyurken veya yatarken bacağın uyuşması, bacakta karıncalanma, tanımlanamayan bir rahatsızlık hissidir.

3. Horlama

· Burnun tıkalı olması, uyurken rahatsız olma gibi nedenlerle burun ve genizden sesler çıkarmadır.

4.Uyku Apnesi

· Gün içerisinde ansızın uyuyakalma, horlama, yorgun olma, sabah baş ağrısı yaşama, soluk alamamadır.

5.Narkolepsi

· Gündüz aşırı uyku eğilimi, halüsinasyonlar, uyuklarken rüya görmek, kısa uyku atakları yaşama, kas kontrolünde azalmadır.

6.Sirkadiyen Ritim Bozuklukları

· Gece uykuya dalmada gündüz uyanmada zorluk yaşama, çok erken uyuma ve çok erken uyanmadır.

Uzmana başvurmadan neler denenebilir?

Sirkadiyen ritim bozuklukları için:

1. Yatmadan önce stresli aktivitelerden kaçınılmalı

2. Düzenli egzersiz yapılmalı

3. Nefes teknikleri ile rahatlama denenebilir

4. Uyku için karanlık bir ortam yaratılmalı

5. Gün içerisinde uyumaktan kaçınılmalı, gece uykusuna ağırlık verilmeli

Horlama:

1. Burun tıkanıklığı için doktora başvurmalı

2. Kafein ve alkol kullanımı azaltılmalı

Uyku Apnesi:

1. Alkol ve kafein azaltımı

2. Kilo verme

3. Uzman başvurmak önemlidir.

Huzursuz Bacak Sendromu:

1. Sıcak ve soğuk su torbaları

2. Rahatlama egzersizleri

3. Masaj

4. Yürümek

Bahsedilen tüm önerileri yapmak adına çocuklarınıza destek olabilir ve bu önerileri kendinizde de uygulayabilirsiniz.

Uykusuzluk yaşayan bir insan ne zaman bir uzmana başvurmalıdır?

· Uyuyamamanın altında yatan nedenler depresyon, endişe vb. psikolojik ise

· Kalp rahatsızlığı var ise

· Günlük aktiviteleri gerçekleştirirken uyuyakalma mevcutsa

· Gün boyu yorgun hissetme var ise

· Aşırı horlama ve nefessiz kalma mevcut ise

· Kafein azaltma ve rahatlama egzersizleri rahatlatmamış ise

Bu durumlar mevcut ise bir uzmana başvurmak gereklidir.